Επιδημιολογικά δεδομένα και πρόληψη

Αφού είναι τόσο συχνές οι μολύνσεις ακόμη και από τους επικίνδυνους HPV, υπάρχει λόγος ανησυχίας;

Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Η μόλυνση από τους ογκογόνους HPV δεν είναι αρκετή από μόνη της για να προκληθεί καρκινογένεση.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο πιο συχνός από όλους τους καρκίνους, που προκαλούνται από τους HPV. Όμως, γνωρίζουμε καλά, ότι, ενώ η μόλυνση από HPV υψηλού κινδύνου απαντάται σε ένα μεγάλο ποσοστό του γυναικείου πληθυσμού, η εμφάνιση διηθητικού καρκίνου τραχήλου μήτρας είναι σχετικά σπάνιο φαινόμενο. Αυτό αποδεικνύει, ότι οι ογκογόνοι HPV δεν μπορούν από μόνοι τους να προκαλέσουν καρκίνο. Προφανώς, πρέπει να υπάρχουν κάποια προβλήματα στους ογκοκατασταλτικούς μηχανισμούς, που διαθέτει ο οργανισμός μας.

Πάλι, από τη φυσική ιστορία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας γνωρίζουμε, ότι συνήθως προηγούνται του διηθητικού καρκίνου, προκαρκινικές αλλοιώσεις. Ιδιαίτερα ευχάριστο είναι το γεγονός, ότι η καρκινογένεση στον τράχηλο της μήτρας είναι χρονοβόρα διαδικασία. Χρειάζονται συνήθως πολλά χρόνια (10-30) μετά τη μόλυνση, σε γυναίκες με υγιές ανοσοποιητικό. Δημιουργούνται πρώτα οι προκαρκινικές αλλοιώσεις, οι οποίες είναι ανιχνεύσιμες με τα μέσα που διαθέτουμε (τεστ Παπανικολάου, αναζήτηση του HPV-DNA με μοριακές τεχνικές, κολποσκόπηση και βιοψία) και όταν εντοπιστούν, αφαιρούνται.

Για τους λόγους αυτούς, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι σπάνιος στις χώρες εκείνες, όπου οι γυναίκες ελέγχονται προληπτικά.

Συνοπτικά, ποια είναι τα ενδεχόμενα μετά από μόλυνση στο γεννητικό σύστημα από τους HPV στη γυναίκα;

Στα σεξουαλικώς ενεργά άτομα αναπαραγωγικών ηλικιών, η πιθανότητα να μολυνθούν σε κάποια φάση της ζωής τους, από κάποιους γεννητικούς HPV, είναι περίπου 80%. Στο 1-3% των ατόμων θα έχουμε οξυτενή κονδυλώματα, ενώ στους υπόλοιπους οι αλλοιώσεις δεν φαίνονται και λέγονται υποκλινικές.
Οι περισσότερες μολύνσεις είναι ασυμπτωματικές και υποχωρούν από μόνες τους, χωρίς θεραπεία (περίπου στο 90% των ατόμων). Σε ένα μικρό ποσοστό η λοίμωξη παραμένει στο επιθήλιο και προκαλεί αλλοιώσεις. Οι χαμηλού κινδύνου HPV υποχωρούν ευκολότερα. Οι επίμονες λοιμώξεις από HPV υψηλού κινδύνου, έχουν συνδυαστεί με σχεδόν όλα τα είδη καρκίνων τραχήλου μήτρας και με μεγάλα ποσοστά των καρκίνων του αιδοίου, του κόλπου και της περιοχής του πρωκτού. Συγκριτικά, όμως, ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε σχέση με τους άλλους καρκίνους. Από στατιστικά στοιχεία των HΠΑ, το έτος 2002, η συχνότητα νέων περιπτώσεων διηθητικού καρκίνου τραχήλου μήτρας ήταν 8.7 περιπτώσεις ανά 100.000 γυναίκες (συνολικά στις ΗΠΑ, για το 2002, 12.085 νέες περιπτώσεις). Οι συχνότητες για καρκίνους πρωκτού, αιδοίου και κόλπου ήταν αντίστοιχα: 1.5, 2.3 και 0.7 ανά 100.000 γυναίκες.
Λαμβάνοντας υπόψη την πολύ μεγάλη συχνότητα της μόλυνσης στον πληθυσμό των HΠΑ (20-30 εκατομμύρια άνθρωποι με τρέχουσα λοίμωξη, 6-8 εκατομμύρια περιστατικά νέων μολύνσεων ετησίως), η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου τραχήλου μήτρας είναι πολύ μικρή και η συχνότητα των άλλων καρκίνων ακόμη μικρότερη (βέβαια στη συγκεκριμένη χώρα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ελέγχεται προληπτικά με τεστ Παπανικολάου). Επομένως και από τις επιμένουσες λοιμώξεις ένα μικρό ποσοστό μόνο καταλήγει σε διηθητικό καρκίνο και αυτό αφορά κυρίως γυναίκες που δεν ελέγχονται προληπτικά και επομένως δεν ανευρίσκονται και δεν αντιμετωπίζονται οι προκαρκινικές αλλοιώσεις.
Οι γυναίκες εκείνες, στις οποίες οι λοιμώξεις από HPV καταστέλλονται από μόνες τους και στις οποίες δεν ανιχνεύεται πλέον το DNA ογκογόνων HPV, διατρέχουν πολύ μικρό κίνδυνο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Παρόλα αυτά συνιστάται προληπτικός έλεγχος για όλο τον πληθυσμό.