Συνήθης τύπος VIN (VIN, usual type, σχετιζόμενο με λοίμωξη από HPV)
Ο συνήθης τύπος VIN χαρακτηρίζεται ιστολογικά από τα εξής:
- ανώμαλη ανάπτυξη και υπερπλασία του επιθηλίου,
- διαταραχή της ωρίμανσης του επιθηλίου,
- ανευπλοϊδίες στον πυρήνα και ανώμαλα μιτωτικά σχήματα.
Όταν μια αλλοίωση περιέχει κυτταρικούς πληθυσμούς με πλειομορφισμό υψηλού βαθμού, πολυπύρηνα κύτταρα με κερατινοποίηση και η επιφάνειά της είναι υπερκερατωσική (κονδυλωματώδους ή ακροχορδονώδους τύπου), τότε χαρακτηρίζεται ως VIN κονδυλωματώδους τύπου (VIN, warty type)(Εικ. 1)
Εικ. 1 α) Ιστολογική εικόνα και β) Κολποσκοπική. Κονδυλωματώδης τύπος VIN (warty): πλειομορφισμός υψηλού βαθμού, πολυπύρηνα κύτταρα . με κερατινοποίηση και υπερκεράτωση στην επιφάνεια.
Εάν η αλλοίωση χαρακτηρίζεται από ομοιόμορφο, αδιαφοροποίητο επιθήλιο, που αποτελείται από κύτταρα τύπου βασικής στοιβάδας, ονομάζεται VIN βασικοειδούς τύπου (VIN, basaloid type) (Εικ 2). Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συνδυασμοί, έχουμε μικτούς τύπους VIN (VIN, mixed –warty/basaloid type).
Εικ. 2 α) Ιστολογική εικόνα και β) Κολποσκοπική. Βασικοειδής τύπος (basaloid) VIN: κύτταρα τύπου βασικής στοιβάδας. Iστολογικά χαρακτηριστικά: Ανώμαλη ανάπτυξη και υπερπλασία επιθηλίου, διαταραχή της ωρίμανσης, ανευπλοϊδίες στον πυρήνα και ανώμαλα μιτωτικά σχήματα.
Από κλινική σκοπιά, η διάκριση μεταξύ κονδυλωματώδους και βασικοειδούς τύπου δεν έχει μεγάλη σημασία. Πρόκειται πάντοτε για αλλοιώσεις που προκαλούνται από ογκογόνους HPV (συνήθως 16, 18, 31 και 33) (Gordon Davis 2002). Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, οι αλλοιώσεις αυτές εξελίσσονται σε διηθητικά καρκινώματα, σε μεγάλο ποσοστό (88%, Jones και συν 1997). Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρατήρηση ότι ακόμη και σε ασθενείς, στις οποίες έχει γίνει στο παρελθόν θεραπεία για τέτοιες αλλοιώσεις, παραμένει κίνδυνος εμφάνισης διηθητικού καρκίνου σε ποσοστό 3-4% (Crum 1992, Herrod και συν 1996).
Ασθενείς με συνήθη τύπο VIN έχουν σε ποσοστό περίπου 50% αλλοιώσεις και στο περίνεο, την περιπρωκτική χώρα και τον τράχηλο της μήτρας (Ferenczy 2002)(Εικ. 3).
Εικ. 3. Πολυεστιακές αλλοιώσεις VIN συνήθους τύπου α) στο αιδοίο και το περίνεο και β) στην περιπρωκτική χώρα.
Διαφοροποιημένο VIN (μη σχετιζόμενο με HPV)
Ο διαφοροποιημένος τύπος του VIN απαντάται συνήθως σε γυναίκες μεγαλύτερων ηλικιών (10-20 έτη μεγαλύτερες) σε σχέση με τις γυναίκες με τον συνήθη τύπο VIN. Από το σύνολο των βιοψιών που δείχνουν VIN, μόνο 2-10% αναφέρονται σε διαφοροποιημένο VIN, και η πλειοψηφία από αυτές αφορούν περιπτώσεις διηθητικών καρκίνων αιδοίου στις οποίες συνυπάρχει ο συγκεκριμένος τύπος VIN. Στο διαφοροποιημένο VIN δεν ανευρίσκονται γενικά HPV και οι αλλοιώσεις τείνουν να είναι μονήρεις.
Οι γυναίκες με διαφοροποιημένο τύπο VIN δεν έχουν τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά που έχουν αυτές με τον συνήθη τύπο VIN και που είναι παρόμοια με αυτά των CIN. O Scurry (1999) διατύπωσε την άποψη ότι στις ασθενείς με αλλοιώσεις λειχήνα (Εικ. 4), ο χρόνιος ερεθισμός του δέρματος, που προκαλείται λόγω του κνησμού, οδηγεί σε υπερπλασία των πλακωδών κυττάρων. Η υπερπλασία αυτή, που συμβαίνει κατά κανόνα σε μεγάλες ηλικίες, είναι πιθανόν να εξαλλαγεί και να δώσει στην αρχή ενδοεπιθηλιακή αλλοίωση (διαφοροποιημένο VIN) και αργότερα καλώς διαφοροποιημένο, κερατινοποιημένο καρκίνωμα του αιδοίου από πλακώδη κύτταρα. Η συχνότητα εμφάνισης καρκινώματος από πλακώδη κύτταρα στο αιδοίο, σε ασθενείς με χρόνιο λειχήνα είναι 1-3% (Scurry και Wilkinson, 2006).
Εικ. 4. Αλλοιώσεις σκληρυντικού και ατροφικού λειχήνα. Στην αριστερή εικόνα διακρίνονται οι εκδορές του δέρματος που προκαλούνται από τις ασθενείς λόγω του χρόνιου κνησμού. Στο κέντρο είναι έκδηλη η ατροφία του επιθηλίου και η εξαφάνιση των μικρών χειλέων. Δεξιά διακρίνεται η ιστολογική εικόνα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντική η παρατήρηση ότι σε γυναίκες με λειχήνα, οι οποίες ευρίσκονται υπό θεραπεία και παρακολούθηση, είναι εξαιρετικά σπάνια η εμφάνιση διηθητικού καρκίνου (Scurry 1999). Αντίθετα έχει παρατηρηθεί ότι το 80% διηθητικών καρκινωμάτων αιδοίου σε γυναίκες μεγαλύτερων ηλικιών συνοδεύονται από αλλοιώσεις λειχήνα, που έχουν μείνει χωρίς θεραπεία επί πολλά χρόνια (Ferenczy 2002). Για το λόγο αυτό οι ασθενείς με λειχήνα χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση και περιοδικές θεραπείες με τοπικά ισχυρά κορτικοειδή. Στις ασθενείς αυτές οποιαδήποτε επιμένουσα αλλοίωση που προέχει από την επιφάνεια του επιθηλίου, πρέπει να μελετάται ιστολογικά. Εξυπακούεται ότι σε περίπτωση εμφάνισης έστω και μικρού έλκους, που δεν οφείλεται σε εκδορά λόγω κνησμού, η περιοχή πρέπει να αφαιρείται για αποκλεισμό διηθητικού καρκίνου.
Tα άτυπα κερατινοκύτταρα με τους μεγάλους πυρήνες και το ηωσινόφιλο κυτταρόπλασμα είναι τυπικά στις αλλοιώσεις αυτές, που ανευρίσκονται συνήθως σε έδαφος λειχήνων και δυστροφιών στο αιδοίο και αναφερόντουσαν πριν ως «καρκίνωμα in situ καλής διαφοροποίησης». (Εικ. 5).
Εικ. 5. α) Κλινική και ιστολογικές (β και γ) εικόνες διαφοροποιημένου VIN.
Το διαφοροποιημένο VIN μπορεί να μοιάζει ιστολογικά με υπερπλασία από πλακώδη κύτταρα, μια καλοήθη υπερπλασία των κερατινοκυττάρων που αποδίδεται σε καλοήθη χρόνια δερματοπάθεια (Εικ.6). Διαφοροδιάγνωση γίνεται με χρώση για p53 (θετική σε περισσότερες από 83% των περιπτώσεων διαφοροποιημένου VIN) (Yang και Hart, 2000).
Εικ. 6. Υπερπλασία από πλακώδη κύτταρα σε έδαφος χρόνιας δερματοπάθειας.
