Τι είναι ο σκληρυντικός λειχήνας;
Ο σκληρυντικός λειχήνας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια που εμφανίζεται στη περιοχή του αιδοίου και στην περιπρωκτική περιοχή. Δεν προσβάλλει τον βλεννογόνο του κόλπου σε αντίθεση με τον ομαλό λειχήνα.
Μπορεί να επηρεάσει όλες τις ηλικίες. Η ακριβής επίπτωση του σκληρυντικού λειχήνα είναι δύσκολο να υπολογισθεί, αλλά εκτιμάται πως 1 στις 60 γυναίκες άνω των 50 που εξετάζονται τακτικά σε γυναικολογικά ιατρεία πάσχουν από σκληρυντικό λειχήνα. Έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη του καρκίνου του αιδοίου από πλακώδη κύτταρα. Αναφέρεται στη βιβλιογραφία πως η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου σε ασθενείς με σκληρυντικό λειχήνα κυμαίνεται από 3% έως 5% (η πιθανότητα αυξάνεται προϊούσης της ηλικίας).
Αιτίες εμφάνισης σκληρυντικού λειχήνα;
To ακριβές αίτιο της νόσου δεν έχει ανευρεθεί. Σχετίζεται με διαταραχή ανοσοποιητικού τύπου, καθώς ένα μικρό ποσοστό των ασθενών εμφανίζουν και κάποια άλλη αυτοάνοση πάθηση, με συχνότερη την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα.
Συμπτώματα του σκληρυντικού λειχήνα
H νόσος μπορεί να προσβάλλει ολόκληρη την περιοχή του αιδοίου, καθώς και την περιπρωκτική περιοχή. Συνηθέστερη εντόπιση στο αιδοίο είναι τα χείλη και η περικλειτοριδική περιοχή. Οι βλάβες εμφανίζονται συνήθως σε λευκό χρώμα. Μπορεί το δέρμα να είναι λεπτό σαν τσιγαρόχαρτο (όπου συνυπάρχει ατροφία) ή να επικαλύπτεται από υπερκερατωσική πλάκα. Οι λευκωπές πλάκες δεν είναι σαφώς περιγεγραμμένες. Συνυπάρχουν διαβρώσεις λόγω του χρόνιου κνησμού. Εάν οι πλάκες είναι υπερυψωμένες σε σχέση με το περιβάλλον δέρμα ή συνυπάρχουν εξελκώσεις τίθεται υποψία καρκίνου.
Εάν η νόσος είναι χρόνια ατροφούν η περιοχή της πόσθης της κλειτορίδας και τα μικρά χείλη του αιδοίου. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν διακρίνονται τα χείλη του αιδοίου. Λόγω της χρόνιας φλεγμονής επέρχεται συγκόλληση μεταξύ των χειλέων τόσο στα πάνω όσο και στα κάτω άκρα τους και στένωση του κόλπου. Μερικές ασθενείς προσέρχονται όταν πλέον δεν μπορούν να έχουν σεξουαλική επαφή.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον κνησμό, το άλγος και τη δυσπαρεύνια.
Σε σπάνιες περιπτώσεις ο λειχήνας είναι ασυμπτωματικός, ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες οι οποίες προσέρχονται λόγω δυσπαρεύνιας.
Διάγνωση του σκληρυντικού λειχήνα
H διάγνωση της νόσου βασίζεται στο ιατρικό ιστορικό και τη λεπτομερή κλινική εξέταση. Η λήψη βιοψίας κρίνεται απαραίτητη. Η ιστοπαθολογική εξέταση του υλικού μπορεί να βοηθήσει και στον αποκλεισμό κακοήθειας.
Τρόποι θεραπείας;
H θεραπεία των βλαβών στηρίζεται στη χορήγηση τοπικών ισχυρών κορτικοειδών με ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις μη ανταπόκρισης μπορούν να χορηγηθούν και αναστολείς καλσινευρίνης. Σε σπάνιες περιπτώσεις χρειάζεται λήψη κορτικοειδών από του στόματος.
Οι ασθενείς με σκληρυντικό λειχήνα μετά την υποχώρηση των αρχικών συμπτωμάτων πρέπει να επανεξετάζονται (συνήθως εντός διμήνου) και να χορηγείται θεραπεία καταστολής διά βίου.
Η ετήσια παρακολούθηση κρίνεται απαραίτητη λόγω του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου αιδοίου.
