Τι γίνεται μετά τη μόλυνση

• ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΕΤΑΙ Η ΜΟΛΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ HPV ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ;
• EAN ΜΟΛΥΝΘΩ ΘΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΟΥΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ;
• ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΛΥΝΣΗ ΣΤΗ ΛΟΙΜΩΞΗ
• ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ HPV;
• ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ HPV
• ΕΑΝ ΜΟΛΥΝΘΩ ΘΑ ΕΧΩ ΤΟΝ HPV ΠΑΝΤΟΤΕ;

ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΕΤΑΙ Η ΜΟΛΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ HPV ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ;

Η μόλυνση αρχίζει από ένα σημείο τριβής κατά τη σεξουαλική επαφή και σιγά-σιγά επεκτείνεται σε όλο το κατώτερο γεννητικό σύστημα (αιδοίο, κόλπος, τράχηλος μήτρας), στο περίνεο και στην περιπρωκτική περιοχή. Στις εικόνες φαίνονται τα γεννητικά όργανα της γυναίκας.

Η μήτρα βρίσκεται στο κάτω μέρος της κοιλιακής χώρας της γυναίκας. Το ανώτερο μέρος της μήτρας λέγεται σώμα της μήτρας και φιλοξενεί το έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το κατώτερο μέρος της ονομάζεται τράχηλος της μήτρας και είναι ένας ινομυώδης σωλήνας, που φέρνει σε επικοινωνία το σώμα της μήτρας με τον κόλπο. Ο τράχηλος διαστέλλεται κατά τον τοκετό για να επιτραπεί η έξοδος του εμβρύου. Στη γυναικολογική εξέταση ο γιατρός βλέπει τον τράχηλο της μήτρας, αφού ανοίξει τον κόλπο με το μητροσκόπιο.

Με βάση τα προαναφερθέντα, η μόλυνση από HPV δεν είναι τοπική, αλλά περιοχική και αφορά σε όλο το κατώτερο γεννητικό σύστημα, το περίνεο και την περιπρωκτική περιοχή.

ΕAN ΜΟΛΥΝΘΩ ΑΠΟ HPV ΘΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ;

Όχι πάντοτε. Η εκδήλωση ή μη λοίμωξης, όπως και η έκτασή της, θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες:

1. την ιογόνο δράση του HPV, που είναι αφενός συνάρτηση του τύπου του ιού (π.χ. οι HPV-16 και 18 είναι πιο «επιθετικοί») και αφετέρου της ποσότητας των ιϊκών DNA που μεταδόθηκαν (ιϊκό φορτίο), κυρίως δε από
2. την ανοσιακή απάντηση του οργανισμού μας (την αντίδραση, δηλαδή, του αμυντικού μας συστήματος).

Εάν η ανοσιακή απάντηση του οργανισμού μας είναι ισχυρή, δεν επιτρέπει στον ιό να χρησιμοποιήσει το γενετικό μηχανισμό των κυττάρων μας και να πολλαπλασιάζεται αυτόνομα. Στην περίπτωση αυτή, ο HPV πολλαπλασιάζεται παράλληλα με τις κυτταρικές διαιρέσεις και η μόλυνση λέγεται λανθάνουσα. Η μικρή ποσότητα των HPV δεν μπορεί να προκαλέσει  αλλοιώσεις, γι’ αυτό και η μολυσματικότητα ατόμων με λανθάνουσα μόλυνση αμφισβητείται έντονα.

ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΛΥΝΣΗ ΣΤΗ ΛΟΙΜΩΞΗ

Είναι πιθανό, σε κάποια φάση, εάν κατασταλούν οι αμυντικοί μας μηχανισμοί, η μόλυνση να εξελιχθεί σε λοίμωξη. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι υγιείς έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες (βλ. δυνατό ανοσιακό σύστημα), συνήθως καταστέλλουν, εντός διετίας, τη μόλυνση ή και τις αρχικές  αλλοιώσεις από ένα συγκεκριμένο τύπο HPV.

Εάν υποτεθεί, ότι οι αμυντικοί μας μηχανισμοί δεν λειτουργήσουν σωστά, τι θα συμβεί; Στην περίπτωση αυτή η μόλυνση θα εξελιχθεί σε λοίμωξη. Αρχίζει, δηλαδή, ο ιός να πολλαπλασιάζεται αυτόνομα μέσα στο κύτταρο. Το κύτταρο δέχεται διαταγές από το DNA του ιού, κινητοποιείται ο γενετικός του μηχανισμός και παράγονται συνέχεια καινούργιοι HPV.

Ο HPV διεισδύει μέσα στο κύτταρο και χρησιμοποιεί το γενετικό μηχανισμό του κυττάρου για να πολλαπλασιάσει το DNA και τις πρωτεΐνες της κάψας του. Όπως φαίνεται στο σχήμα, μετά τον επιτυχή πολλαπλασιασμό του ιού, πολλαπλάσιοι HPV απελευθερώνονται από το κύτταρο και μολύνουν γειτονικά κύτταρα.

 
Φωτογραφία του πυρήνα μολυσμένου κυττάρου που έχει ληφθεί μέσω ηλεκτρονικού μικροσκοπίου. Διακρίνονται χιλιάδες γονιδιώματα HPV μέσα στον πυρήνα του ανθρώπινου κυττάρου.

Μεγέθυνση της προηγούμενης εικόνας.

Η υπερπαραγωγή νέων HPV συνεπάγεται τη δημιουργία μεγάλων ποσοτήτων πρωτεϊνών-ενζύμων (που χρησίμευσαν στη διαδικασία πολλαπλασιασμού του ιού), με επακόλουθη τη λοίμωξη των κυττάρων. Τέτοια κύτταρα, βρίσκουμε σε ένα τεστ Παπανικολάου (κοιλοκύτταρα, δυσκερατωσικά, παρακερατωσικά και διπύρηνα) και είναι συνήθως το πρώτο σημάδι για μόλυνση του τραχήλου της μήτρας από HPV.

Λόγω της λοίμωξης, που προκαλείται από τους HPV, διαφοροποιείται η μορφολογία και η λειτουργία των κυττάρων, αλλά και των ιστών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αλλοιώσεων.

ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ HPV;

Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι συνήθως εμφανή στην εξέταση με γυμνό μάτι. Τα οξυτενή κονδυλώματα, που είναι κατά κανόνα καλοήθη, προκαλούνται συνήθως από τους HPV χαμηλού κινδύνου (στο 90% των περιπτώσεων προκαλούνται από τους τύπους 6 και 11).

Οι περισσότερες, όμως, αλλοιώσεις, που προκαλούνται στο δέρμα και στους βλεννογόνους από HPV (χαμηλού ή υψηλού κινδύνου), δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και λέγονται υποκλινικές (επειδή δεν είναι ορατές στην απλή κλινική εξέταση). Εντοπίζονται μόνο με τη βοήθεια του κολποσκοπίου.

Τέλος, στη σπάνια περίπτωση, που μετά από πολλά χρόνια μια λοίμωξη από HPV υψηλού κινδύνου εξελιχθεί σε καρκίνο, γίνεται πλέον κλινικά εμφανής.

Στον πίνακα, που ακολουθεί, αναγράφονται οι διαφορετικές αλλοιώσεις, που προκαλούνται από τις δύο μεγάλες κατηγορίες HPV στο κατώτερο γεννητικό σύστημα.

ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ HPV

Αν υποθέσουμε, ότι οι HPV εισέρχονται από μικροτραυματισμούς στο δέρμα ή στους βλεννογόνους του κατώτερου γεννητικού συστήματος και αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται μέσα στα κύτταρα και δημιουργούν εστίες λοίμωξης: τι γίνεται μετά;

Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα το επιτρέψει, η λοίμωξη από τους HPV εξαπλώνεται μέσα σε λίγους μήνες στο δέρμα και στους βλεννογόνους του κατώτερου γεννητικού συστήματος. Στη γυναίκα, η λοίμωξη συνήθως ανευρίσκεται στον τράχηλο της μήτρας, στον κόλπο, στο αιδοίο, στο περίνεο και περιπτωσιακά στην περιπρωκτική χώρα. Στους άνδρες, οι αλλοιώσεις εντοπίζονται συνήθως στο πέος. Σπανιότερα, ανευρίσκονται στο εφήβαιο, στην περιοχή του οσχέου και στην περιπρωκτική χώρα.

Η φάση αυτή χαρακτηρίζεται ως φάση ενεργού λοίμωξης και διαρκεί περίπου 3- 6 μήνες. Στη διάρκειά της μπορεί να εμφανιστούν αλλοιώσεις στις περιοχές που αναφέρθηκαν.

Μετά, ακολουθεί μια φάση εξισορρόπησης της ιογόνου δράσης από το ανοσοποιητικό σύστημα. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εκείνες, που υποχωρούν οι αλλοιώσεις από μόνες τους, χωρίς θεραπεία, επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα κατορθώνει να εξουδετερώσει τον ιό.

Μετά τη φάση εξισορρόπησης, στο μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων, που μολύνθηκαν, έχουμε μόνιμη υποχώρηση των αλλοιώσεων. Οι αλλοιώσεις από μη ογκογόνους HPV υποχωρούν πιο γρήγορα.

Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών έχουμε παραμένουσα ή και υποτροπιάζουσα νόσο. Όπως φαίνεται, αυτή η κατηγορία ασθενών, εάν έχει μολυνθεί από HPV υψηλού κινδύνου, είναι πιθανό να αναπτύξει προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο στο μέλλον, λόγω κάποιας αδυναμίας στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο μικρός κίνδυνος, που υπάρχει στις περιπτώσεις αυτές, αυξάνεται με την ηλικία, αφού όπως γνωρίζουμε όσο μεγαλώνουμε τόσο εξασθενούν οι προστατευτικοί ογκοκατασταλτικοί μηχανισμοί που διαθέτουμε. Έτσι εξηγείται το γεγονός, ότι βλέπουμε μόνο απλές αλλοιώσεις σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας των 20 ετών, ενώ η πλειοψηφία των προκαρκινικών αλλοιώσεων ανευρίσκονται σε γυναίκες ηλικίας 21-30 ετών και οι περισσότεροι καρκίνοι εντοπίζονται μετά την ηλικία των 30 ετών.

ΕΑΝ ΜΟΛΥΝΘΩ, ΘΑ ΕΧΩ ΤΟΝ HPV ΠΑΝΤΟΤΕ;

Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι αρκετά δύσκολη. Στους περισσότερους ανθρώπους (80-90 %), που μολύνονται από κάποιο τύπο HPV, η αναζήτηση ιϊκού DNA με την πολύ ευαίσθητη μέθοδο PCR, θα δείξει αρνητικά αποτελέσματα μετά από 2-3 χρόνια (περίπου το 70% «καθαρίζουν» μέσα στο πρώτο έτος). Αυτό χαρακτηρίζεται ως μια υγιής απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Μόνο σε ποσοστό 10% των γυναικών εμφανίζονται επίμονες και υποτροπιάζουσες αλλοιώσεις. Η μόλυνση από τους ογκογόνους HPV φαίνεται, ότι καταστέλλεται δυσκολότερα και ιδιαίτερα η μόλυνση από τους HPV  16 και 18. Έχει αποδειχθεί, ότι οι γυναίκες με επίμονες αλλοιώσεις από ογκογόνους HPV βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκινογένεση από τις αντίστοιχες γυναίκες, στις οποίες ο ιός έχει κατασταλεί μόνος του.

Δεν είναι απολύτως βέβαιο, εάν ο ιός απλά καταστέλλεται αλλά παραμένει σε μικρές ποσότητες στα κύτταρά μας (μεταπίπτει η μόλυνση σε λανθάνουσα μορφή) ή εξαφανίζεται εντελώς από το σώμα. Η πρώτη εκδοχή μοιάζει επικρατέστερη και επιβεβαιώνεται στους ανθρώπους εκείνους, που έχουν σταθερή μονογαμική σχέση και στους οποίους υποτροπιάζουν οι αλλοιώσεις, όταν μετά από χρόνια υποστεί σοβαρή βλάβη ή καταστολή το ανοσοποιητικό τους. Σε ανθρώπους με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα δεν μας ενδιαφέρει η ύπαρξη λανθάνουσας μόλυνσης, αφού δεν θεωρείται μεταδοτική. Μας ενδιαφέρει, όμως, η πρόληψη καρκινογένεσης, ιδιαίτερα όσον αφορά στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, γι’ αυτό και συνιστώνται τακτικοί προληπτικοί έλεγχοι.