Ινομυώματα: Συμπτώματα Θεραπείες & Λαπαροσκόπηση 

Τα ινομυώματα αποτελούν συχνούς καλοήθεις όγκους της μήτρας που εμφανίζονται στην αναπαραγωγική ηλικία. Ανάλογα με τη συμπτωματολογία που προκαλούν, τη θέση τους και το μέγεθός τους μπορούν να αντιμετωπιστούν φαρμακευτικά, υστεροσκοπικά ή λαπαροσκοπικά. Στόχος του άρθρου είναι η ενημέρωση των γυναικών όσον αφορά τα ινομυώματα και την αφαίρεσή τους με λαπαροσκόπηση.

Γενικές γνώσεις / Συχνότητα ινομυωμάτων / Σημεία και Συμπτώματα / Διάγνωση ινομυωμάτων / Θεραπεία / Λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή

Τι είναι τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα ή αλλιώς λειομυώματα είναι όγκοι της μήτρας που αναπτύσσονται από τα μυϊκά κύτταρα της μήτρας και από συνδετικό ιστό. Πρόκειται στη πλειονότητα των περιπτώσεων για καλοήθεις όγκους. Είναι ορμονοεξαρτώμενοι όγκοι, και για αυτό συνήθως υποστρέφουν σε μέγεθος κατά την εμμηνόπαυση. 

Τα ινομυώματα ανάλογα με τη θέση στην οποία αναπτύσσονται μπορούν να ταξινομηθούν ως:

• Υποβλεννογόνια (προβάλλουν στην ενδομητρική κοιλότητα)
• Ενδοτοιχωματικά (βρίσκονται μέσα στο τοίχωμα της μήτρας εξ ολοκλήρου)
• Υπορογόνια (είναι κάτω από τον εξωτερικό χιτώνα της μήτρας)
• Έμμισχα ή εξωφυτικά (βρίσκονται έξω από το τοίχωμα της μήτρας, συνδεόμενα με αυτή με μια μικρή νησίδα ιστού, το μίσχο)

Ποια είναι η συχνότητα των ινομυωμάτων;

Πρόκειται για μια πολύ συχνή πάθηση καθώς υπολογίζεται πως 40-60% των γυναικών εμφανίζουν κάποιο ινομύωμα μήτρας. Διαγιγνώσκονται συνήθως σε ηλικίες μεταξύ των 20 και 40 ετών.

Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα των ινομυωμάτων;

Τα μικρά ινομυώματα συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και για αυτό και δεν χρειάζονται θεραπεία. 

Τα συμπτώματα των ινομυωμάτων εξαρτώνται από τη θέση τους και το μέγεθός τους.

Τα συχνότερα είναι:

• Μηνορραγία (αυξημένη ποσότητα αίματος κατά την περίοδο)
• Μητρορραγία (αιμορραγία μεταξύ των περιόδων)
• Αίσθημα πληρότητας, λόγω του μεγέθους τους
• Αίσθημα πίεσης ή άλγος
• Συχνουρία ή επίσχεση ούρησης (αδυναμία ούρησης), λόγω πίεσης στην ουροδόχο κύστη
• Δυσκοιλιότητα, λόγω πίεσης στο παχύ έντερο
• Δυσπαρευνία (πόνος κατά την σεξουαλική επαφή)
• Υπογονιμότητα, κυρίως όταν πρόκειται για υποβλεννογόνια ινομυώματα

Πως τίθεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;

Ο γυναικολόγος μπορεί να αναγνωρίσει την ύπαρξη των ινομυωμάτων με τη λεπτομερή λήψη του ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση. Επιπρόσθετα μέσω του κολπικού υπερηχογραφικού ελέγχου είναι σε θέση να μετρήσει ακριβώς τον αριθμό των ινομυωμάτων, το μέγεθός τους καθώς και τη θέση αυτών. 

Περαιτέρω εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν είναι:

• η μαγνητική τομογραφία κάτω κοιλίας
• η υστεροσκόπηση
• η λαπαροσκόπηση
• η αξονική τομογραφία

Ποιές είναι οι θεραπευτικές λύσεις;

Ανάλογα με τα συμπτώματα, τη θέση, το μέγεθος του ινομυώματος και την επιθυμία τεκνοποίησης η θεραπεία μπορεί να είναι:

• Συντηρητική με παρακολούθηση όταν δεν προκαλούν συμπτώματα
• Φαρμακευτική, με τη χρήση GnRH αγωνιστών
• Χειρουργική αφαίρεση / ινομυωματεκτομή ή αλλιώς εκπυρήνιση των ινομυωμάτων
• Εμβολισμός των μητριαίων αγγείων που αιματώνουν τη μήτρα και τα ινομυώματα
• Υστερεκτομή με ή χωρίς τα εξαρτήματα (σάλπιγγες και ωοθήκες). Πρόκειται για την οριστική λύση καθώς αφαιρείται το όργανο (η μήτρα) στο οποίο αναπτύσσονται τα ινομυώματα. Εφαρμόζεται μόνο σε γυναίκες που δεν επιθυμούν πλέον την τεκνοποίηση.

Τι ονομάζεται ινομυωματεκτομή ή εκπυρήνιση ινομυώματος;

Πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση με στόχο την αφαίρεση του ινομυώματος από τη μήτρα της γυναίκας. Ανάλογα με το μέγεθος των ινομυωμάτων και τη θέση αυτών η αφαίρεση μπορεί να πραγματοποιηθεί:

• Λαπαροσκοπικά
• Υστεροσκοπικά, όταν το ινομύωμα είναι υποβλεννογόνιο
• Με ανοιχτό κλασικό χειρουργείο, όταν το ινομύωμα είναι πολύ μεγάλο 

Τα περισσότερα ινομυώματα, με εξαίρεση τα υποβλεννογόνια, μπορούν να αφαιρεθούν λαπαροσκοπικά. Στόχος του χειρουργείου είναι η αφαίρεση των ινομυωμάτων και η αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας της μήτρας, ώστε να διατηρηθεί η γονιμότητα. 

Πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής ινομυωματεκτομής

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής τεχνικής έναντι της κλασικής ανοικτής είναι:

• Μικρότερη απώλεια αίματος
• Μικρότερος κίνδυνος λοιμώξεων
• Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
• Ταχύτερη ανάρρωση
• Ταχύτερη επαναφορά της ασθενούς στη δουλειά της
• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα

Λαπαροσκοπική Ινομυωματεκτομή

Πώς πραγματοποιείται;

Το χειρουργείο πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία, ώστε η ασθενής να μην νιώθει πόνο κατά τη διάρκειά του.

Μέσω μιας μικρής τομής (10-12 χιλιοστών) συνήθως στον ομφαλό ο γυναικολόγος εισάγει ένα ειδικό λεπτό εργαλείο, το λαπαροσκόπιο με το οποίο μπορεί να επισκοπήσει το εσωτερικό της κοιλιάς (περιτοναϊκή κοιλότητα). Το λαπαροσκόπιο συνδέεται με μια πηγή φωτός και μια κάμερα ώστε να μεταδίδεται η εικόνα σε μεγάλες οθόνες. 

Για να διαταθεί η κοιλιά και να είναι εύκολοι οι χειρισμοί χρησιμοποιείται διοξείδιο του άνθρακα. Επιπλέον, για να απομακρυνθούν οι εντερικές έλικες από το χειρουργικό πεδίο η ασθενής τοποθετείται σε θέση Trendenburg (το κεφάλι χαμηλότερα από τον κορμό και από τα πόδια).

Υπό άμεση όραση και μέσω άλλων μικρότερων τομών στο δέρμα ο γυναικολόγος εισάγει άλλα 2 ή 3 λεπτά εργαλεία με στόχο την πραγματοποίηση της λαπαροσκοπικής εκπυρήνισης των ινομυωμάτων της μήτρας. Η θέση των τομών στο δέρμα εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση των ινομυωμάτων.

Αφού αφαιρεθούν τα ινομυώματα, γίνεται συρραφή των τραυμάτων της μήτρας. Τα ινομυώματα αποστέλλονται για ιστολογική εξέταση. Επισκοπείται και ελέγχεται ξανά το χειρουργικό πεδίο (αιμόσταση) και η περιτοναϊκή κοιλότητα. Πραγματοποιείται αφαίρεση των εργαλείων και συρραφή των τραυμάτων.

Διάρκεια του χειρουργείου

Η διάρκεια του χειρουργείου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αριθμό, το μέγεθος και τη θέση των ινομυωμάτων. Στις περισσότερες περιπτώσεις το χειρουργείο διαρκεί μεταξύ μιας και δύο ωρών. 

Νοσηλεία μετά το χειρουργείο

Μετά το χειρουργείο η ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο συνήθως για ένα ή δύο 24ώρα. Το απόγευμα του χειρουργείου, όταν η ασθενής συνέλθει από τη νάρκωση, είναι σε θέση να σιτιστεί ελαφρά καθώς και να κινητοποιηθεί. Πραγματοποιούνται εξετάσεις αίματος την επόμενη μέρα μετά το χειρουργείο και εφόσον όλα βαίνουν ομαλώς η ασθενής είναι σε θέση να λάβει εξιτήριο.

Ανάρρωση μετά το χειρουργείο

Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή συνήθως αισθάνονται ήπιο άλγος που υφίεται με απλά παυσίπονα (παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) για χρονικό διάστημα 7-10 ημερών μετά το χειρουργείο. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών ο γυναικολόγος συνήθως προτρέπει την ασθενή να φοράει αντιθρομβωτικές κάλτσες. Μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει αντιπηκτική αγωγή. H ασθενής είναι σε θέση να επανέλθει στη δουλειά της σε 2 με 4 εβδομάδες από το χειρουργείο.

Οδηγίες μετά από τη λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή

Μετά το λαπαροσκοπικό χειρουργείο ο γυναικολόγος θα ενημερώσει την ασθενή για το τι να περιμένει και τι πρέπει να προσέξει κατά την ανάρρωση της.

• Θα πρέπει να αποφύγει την έντονη σωματική άσκηση για τουλάχιστον ένα μήνα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να απέχει από το γυμναστήριο για το χρονικό διάστημα αυτό. Η επανέναρξη της σωματικής άσκησης πρέπει να γίνει σταδιακά.
• Αντιθέτως ο γυναικολόγος θα προτρέψει την ασθενή να έχει ήπια κινητικότητα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της θρόμβωσης.
• Συνήθως συνιστάται αποφυγή σεξουαλικών επαφών για κάποιο χρονικό διάστημα (4 εβδομάδες).
• Εάν εμφανισθεί κολπική αιμόρροια ιδιαίτερα κατά τις πρώτες 3 εβδομάδες μετά το χειρουργείο, θα πρέπει η ασθενής να ενημερώσει τον γυναικολόγο της. 

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές από μια λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή;

Όταν το χειρουργείο πραγματοποιείται από έναν γυναικολόγο έμπειρο και εξειδικευμένο στη λαπαροσκόπηση η πιθανότητα επιπλοκών κατά τη διάρκεια ή μετά από το χειρουργείο ελαχιστοποιείται. 

Οι πιο συχνές είναι:

• Αιμορραγία 
• Κάκωση του εντέρου
• Κάκωση του ουροποιητικού συστήματος (ουρητήρες, ουροδόχος κύστη)
• Λοίμωξη του χειρουργικού τραύματος

Υπάρχει η πιθανότητα να επανεμφανισθούν τα ινομυώματα;

Όπως αναφέραμε και προηγουμένως τα ινομυώματα είναι ορμονοεξαρτώμενοι καλοήθεις όγκοι που προέρχονται από τα μυϊκά κύτταρα της μήτρας. Ακόμη και όταν αφαιρεθούν όλα τα υπάρχοντα ινομυώματα η μήτρα είναι σε θέση να αναπτύξει άλλα. Οι νεαρότερες γυναίκες με πολλαπλά ινομυώματα είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο επανεμφάνισης των ινομυωμάτων στο μέλλον.

Συνοψίζοντας…

Τα ινομυώματα της μήτρας είναι συχνοί ορμονοεξαρτώμενοι καλοήθεις όγκοι, που εμφανίζονται κυρίως στις αναπαραγωγικές ηλικίες. Η συμπτωματολογία ποικίλει ανάλογα με τη θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων. Η αντιμετώπισή τους μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική, είτε χειρουργική. Όσον αφορά τη χειρουργική προσέγγιση η πληθώρα των ινομυωμάτων μπορούν και πρέπει να αντιμετωπίζονται λαπαροσκοπικά.

Η λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή αποτελεί ένα ασφαλές χειρουργείο με άριστα αποτελέσματα όταν πραγματοποιείται από ένα έμπειρο και εξειδικευμένο γυναικολόγο στις λαπαροσκοπικές τεχνικές.

Βιβλιογραφία

• “Uterine fibroids (leiomyomas): Laparoscopic myomectomy and other laparoscopic treatments”, UptoDate
• The American College of Obstetricians and Gynecologists. Uterine Fibroids (https://www.acog.org/womens-health/faqs/uterine-fibroids).
• Mas A, Tarazona M, Dasí Carrasco J, Estaca G, Cristóbal I, Monleón J. Updated approaches for management of uterine fibroids (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5592915/). Int J Womens Health. 2017 Sep 5;9:607-617
• US Department of Health and Human Services, Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development. Uterine Fibroids