Τι είναι η μυκητιασική κολπίτιδα ή καντιντίαση;

Η κολπίτιδα από μύκητες είναι πολύ συχνή. Ονομάζεται και καντιντίαση κόλπου, επειδή το αίτιο είναι ο μύκητας Candida.

Εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Στην εμμηνόπαυση σπανίως εμφανίζεται μυκητιασική κολπίτιδα, εκτός εάν η γυναίκα λαμβάνει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι ο κνησμός. Υπάρχουν όμως αρκετές περιπτώσεις με μυκητίαση, όπου οι γυναίκες δεν αναφέρουν κανένα σύμπτωμα (ασυμπτωματική μυκητίαση κόλπου).

Πολλές φορές η μυκητιασική φλεγμονή (καντιντίαση) αφορά και το δέρμα του αιδοίου και τότε μιλάμε για μυκητιασική αιδοιοκολπίτιδα. Στις μυκητιασικές αιδοικολπίτιδες πάντοτε αναφέρονται συμπτώματα.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες για μυκητιασική κολπίτιδα;

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα για την υπερανάπτυξη μυκήτων στον κόλπο και την εμφάνιση κολπίτιδας, όπως:

Λήψη αντιβιοτικών. Τα περισσότερα αντιβιοτικά καταστρέφουν τη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου, που αποτελείται από γαλακτοβακίλλους. Οι γαλακτοβάκιλλοι προστατεύουν τον κόλπο από λοιμώξεις και όταν καταστρέφονται από τα αντιβιοτικά, βρίσκουν την ευκαιρία οι μύκητες και αναπτύσσονται προκαλώντας φλεγμονή.
Λήψη αντισυλληπτικών και ορμονικών σκευασμάτων.
Διαβήτης
Εγκυμοσύνη
Ανοσοκαταστολή. Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί καλά γινεται ευκολότερη η υπερανάπτυξη μυκήτων. Η ανοσοκαταστολή μπορεί να προκαλείται και από φάρμακα όπως κορτιζόνη, αζαθειοπρίνη, χημειοθεραπευτικά κλπ).

Vulvovaginitis

Αίτια μυκητιασικής κολπίτιδας

Το αίτιο της μυκητιασικής κολπίτιδας είναι ο ζυμομύκητας Candida που ζει στο έντερο.

Μπορεί να υπάρχουν στον κόλπο μύκητες Candida σε μικρή ποσότητα και να μη δημιουργούν προβλήματα. Εάν όμως πολλαπλασιαστούν υπέρμετρα, δημιουργούν φλεγμονή και συμπτώματα κολπίτιδας ή αιδοιοκολπίτιδας.

Η υπερανάπτυξη μυκήτων στον κόλπο συνήθως οφείλεται σε παρουσία παραγόντων κινδύνου.

Βασικά συμπτώματα μυκητιασικής κολπίτιδας

Τα συνήθη συμπτώματα είναι:

Κνησμός
Ερεθισμός την περιοχή του αιδοίου
Πόνος κατά την ούρηση
Πόνος κατά την επαφή
Ερυθρότητα και πρήξιμο στην περιοχή του αιδοίου
Μη φυσιολογική κολπική έκκριση (συνήθως περιγράφουν υγρά σαν «κομμένο» γάλα

candidiasis

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη κολπικών υγρών και κυττάρων από τον κόλπο.

Η λήψη του υλικού πρέπει να γίνεται από γυναικολόγο, βιοπαθολόγο ή εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό.

Ακολουθεί άμεση εξέταση στο μικροσκόπιο για την εκτίμηση της κολπικής χλωρίδας και τον εντοπισμό ευρημάτων μυκητιασικής κολπίτιδας.

Ανάλογα με τα ευρήματα και το ιστορικό μπορεί να κριθεί σκόπιμο να σταλούν και άλλες εξετάσεις όπως καλλιέργεια ή PCR.

Συνήθως αποστέλλονται συμπληρωματικές εξετάσεις εάν πρόκειται για υποτροπιάζουσα μυκητίαση ή μυκητίαση που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Σε τέτοιες περιπτώσεις αναζητούνται ανθεκτικοί μύκητες στα συνήθη αντιμυκητιασικά φάρμακα (που έχουν ήδη χορηγηθεί χωρίς επιτυχία). Ένα παράδειγμα ανθεκτικού μύκητα είναι η Candida Glabrata.

Σε καμία περίπτωση δεν συνιστάται να λαμβάνει η ασθενής θεραπεία που αγοράζει μόνη της από το φαρμακείο, χωρίς να εξετασθεί πριν. Μπορεί να μην πρόκειται για μυκητιασική κολπίτιδα αλλά για κάποια φλεγμονή άλλης αιτιολογίας.

Θεραπεία μυκητιασικής κολπίτιδας

Η θεραπεία της μυκητιασικής κολπίτιδας μπορεί να γίνει με φάρμακα, που χορηγούνται είτε από το στόμα ή από τον κόλπο.

Ο γυναικολόγος θα αποφασίσει για το είδος της θεραπείας, βασιζόμενος στα ευρήματα (κλινικά και εργαστηριακά) της συγκεκριμένης ασθενούς.

Από το στόμα χορηγείται συνήθως η φλουκοναζόλη.

Η κολπική θεραπεία γίνεται με κολπικές κρέμες ή με υπόθετα.

Εάν δεν υπάρξει βελτίωση μετά από λίγες μέρες πρέπει η ασθενής να επικοινωνήσει ξανά με το γιατρό της.

Μπορώ να κάνω μόνη μου κάποια θεραπεία για τη μυκητιασική κολπίτιδα;

Πολλές γυναίκες νομίζουν ότι έχουν κολπίτιδα, ενώ στην πραγματικότητα κάποιο άλλο πρόβλημα προκαλεί τα συμπτώματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά και καθυστερούν τη διάγνωση και θεραπεία του πραγματικού προβλήματος. Ακόμα και αν στο παρελθόν είχατε κολπίτιδες, θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία.

Θεραπεία σεξουαλικού συντρόφου

Δεν συνιστάται θεραπεία για τον ασυμπτωματικό σεξουαλικό σύντροφο, επειδή η μυκητίαση δεν θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενη.

Σε σπάνιες περιπτώσεις εμφανίζονται συμπτώματα στον σύντροφο οπότε και του χορηγείται θεραπεία.

Υποτροπιάζουσα μυκητιασική κολπίτις

Εάν μια γυναίκα έχει τρείς ή περισσότερες επιβεβαιωμένες μυκητιασικές κολπίτιδες ανά έτος, η κατάσταση αυτή ορίζεται ως υποτροπιάζουσα μυκητιασική κολπίτις.

Όταν λέμε επιβεβαιωμένες μυκητιασικές κολπίτιδες εννοούμε να υπάρχει ιατρική διάγνωση με τη μεθοδολογία που περιγράφηκε πριν. Πολλές γυναίκες αναφέρουν απλώς συπτώματα τηλεφωνικά και θεωρούν ότι υποτροπίασε η μυκητιασική φλεγμονή.

Μπορεί όμως η συμπτωματολογία να οφείλεται σε άλλη φλεγμονή ή σε κάποια ατοπική αντίδραση ή σε αλλεργία. Η μόνη λύση είναι να υπάρξει ακριβής διάγνωση απο γιατρό.

Η πλειοψηφία των κολπίτιδων από μύκητες οφείλονται στον μύκητα Candida albicans.

Οι υποτροπιάζουσες όμως ή οι δυσίατες και επίμονες μυκητιάσεις κόλπου μπορεί να οφείλονται στους μύκητες Candida glabrata ή Candida krusei.

Σε κάθε περίπτωση υποτροπιάζουσας ή επίμονης κολπίτιδας χρειάζεται ειδική καλλιέργεια για να αποσαφηνιστεί το είδος του μύκητα, όπως και μυκητόγραμμα για να μπορέσει ο γιατρός να χορηγήσει την ακριβή θεραπεία.

Πρόληψη μυκητιασικής κολπίτιδας

Η πρόληψη αφορά στην αντιμετώπιση των προδιαθεσικών παραγόντων.

Σε περιπτώσεις που χορηγούνται συγκεκριμένα αντιβιοτικά, που γνωρίζουμε ότι προκαλούν μυκητιασική κολπίτιδα, δίνουμε προληπτικά αντιμυκητιασική αγωγή.

Εάν υπάρχει σακχαρώδης διαβήτης, φροντίζουμε για τη ρύθμισή του.

Άλλες περιπτώσεις στις οποίες πρέπει να λάβουμε προληπτικά μέτρα είναι η κύηση, η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων και η θεραπεία με οιστρογόνα στην εμμηνόπαυση.

Τα προβιοτικά και η λήψη γιαουρτιού δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά ότι βοηθούν στη μυκητιασική κολπίτιδα και δεν συνιστώνται.

Συνιστώνται επίσης μέτρα για την κατάλληλη περιποίηση της ευαίσθητης περιοχής και τη σωστή ένδυση.

Συνοψίζοντας..

Η μυκητιασική κολπίτις είναι ένα συχνό γυναικολογικό πρόβλημα.

Τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από συμπτώματα όπως: κνησμός, τσούξιμο στην ούρηση, πόνος στην επαφή, ερυθρότητα στην περιοχή του αιδοίου και μη φυσιολογική κολπική έκκριση.

Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση, που πρέπει να συνοδεύεται από εργαστηριακό έλεγχο.

Η θεραπεία είναι εύκολη και γίνεται με φάρμακα που χορηγούνται είτε από το στόμα ή ενδοκολπικά.

Σε περίπτωση υποτροπιάζουσας μυκητιασικής κολπίτιδας συνιστάται λεπτομερής κλινικοεργαστηριακός έλεγχος, αναζήτηση προδιαθεσικών παραγόντων και δίνονται συμβουλές που αφορούν στον τρόπο ζωής της ασθενούς (ένδυση, διατροφή, περιορισμό στρες κλπ).

Βιβλιογραφία

Vulvovaginal Candidiasis: A Review of the Evidence for the 2021 Centers for Disease Control and Prevention of Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines. Clin Infect Dis. 2022 Apr 13;74(Suppl_2):S162-S168. doi: 10.1093/cid/ciab1057

Vulvovaginal candidiasis as a chronic disease: diagnostic criteria and definition. J Low Genit Tract Dis. 2014; 18: 31-38

Vulvovaginal candidosis. Lancet. 2007; 369: 1961-1971

Highly-cited estimates of the cumulative incidence and recurrence of vulvovaginal candidiasis are inadequately documented. BMC Womens Health. 2014; 14: 43-47

Vulvovaginal candidiasis in postmenopausal women: the role of hormone replacement therapy. J Low Genit Tract Dis. 2011; 15: 263-267

Evaluation of vulvovaginal symptoms and Candida colonization in women with type 2 diabetes mellitus treated with canagliflozin, a sodium glucose co-transporter 2 inhibitor. Curr Med Res Opin. 2012; 28: 1173-1178