Τριχομοναδική Κολπίτιδα: Συμπτώματα, Αντιμετώπιση και Πρόληψη

Τι είναι η τριχομοναδική κολπίτιδα;

Η τριχομονάδα, διεθνώς γνωστή ως trichomonas vaginalis, είναι ένα παράσιτο και συγκεκριμένα ένα μονοκύτταρο πρωτόζωο, που προκαλεί την κολπίτιδα και την ουρηθρίτιδα από τριχομονάδα.

Πρόκειται για μια από τις συχνότερες σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Ο  Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέγραψε 156 εκατομμύρια νέα κρούσματα κατά το έτος 2020.

Η τριχομονάδα προσβάλει το πλακώδες επιθήλιο του ουρογεννητικού συστήματος. Στις γυναίκες η λοίμωξη εντοπίζεται συχνότερα στον κόλπο, ενώ στους άντρες στην ουρήθρα.

Αίτια και μετάδοση τριχομοναδικής κολπίτιδας

Η μετάδοση της τριχομονάδας γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής και συγκεκριμένα από το πέος στον κόλπο ή μεταξύ αιδοίων στις ομόφυλες σχέσεις. Οι γυναίκες, επομένως, μπορούν να μολυνθούν τόσο από άντρα όσο και από γυναίκα, ενώ οι άντρες μολύνονται αποκλειστικά από γυναίκες.

Η τριχομονάδα δεν μεταδίδεται από το κάθισμα της τουαλέτας ή οποιαδήποτε άλλη επιφάνεια, καθώς δεν επιβιώνει για πολύ στο περιβάλλον παρά μόνο στον ανθρώπινο οργανισμό.

Βασικά συμπτώματα τριχομοναδικής κολπίτιδας

Σε ορισμένους ανθρώπους η τριχομονάδα δεν προκαλεί συμπτώματα.

Στις γυναίκες τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μεταξύ 5-28 ημερών από την έκθεσή τους στο μικρόβιο και αυτά είναι τα εξής:

• Δύσοσμα υγρά
• Αφρώδη κιτρινοπράσινα υγρά
• Αίσθημα κνησμού και ερυθρότητα στον κόλπο
• Επώδυνη σεξουαλική επαφή
• Πόνος χαμηλά στην κοιλιακή χώρα
• Συχνουρία

Οι άνδρες σπάνια εμφανίζουν συμπτωματολογία, η οποία μπορεί να είναι:

• Αίσθημα καύσου κατά την ούρηση ή και την εκσπερμάτιση
• Έκκριμα από την ουρήθρα
• Συχνουρία

Διάγνωση

Πότε θα πρέπει μια γυναίκα να κάνει εξετάσεις για πιθανή μόλυνση από τριχομονάδα;

Ο προληπτικός έλεγχος του ασυμπτωματικού πληθυσμού για τριχομονάδα δεν εφαρμόζεται. Ωστόσο, ο CDC προτείνει τον έλεγχο σε γυναίκες με HIV λοίμωξη και σε γυναίκες αυξημένου κινδύνου (πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι, ιστορικό σεξουαλικών μεταδιδόμενων λοιμώξεων).

Σε όλες τις γυναίκες με συμπτώματα θα πρέπει να γίνεται έλεγχος. 

Πως γίνεται η διάγνωση της τριχομονίασης;

Η διάγνωση της τριχομονίασης στις γυναίκες γίνεται με λήψη δείγματος από τον κόλπο. Στη συνέχεια ακολουθεί μία ή και συνδυασμός από τις παρακάτω εξετάσεις.

• Μέτρηση του κολπικού pH και άμεση εξέταση του κολπικού δείγματος με το μικροσκόπιο

• ΝΑΑΤ (Nucleic Acid Amplification Test)
• Καλλιέργεια

Η εξέταση ΝΑΑΤ είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος αλλά έχει υψηλό κόστος και χρειάζεται κάποιες ημέρες για το αποτέλεσμα. 

Η άμεση μικροσκόπηση διενεργείται στο ιατρείο την ώρα της γυναικολογικής εξέτασης και παρέχει άμεσο αποτέλεσμα. Συνεπώς είναι προτιμότερο να διενεργείται ως πρώτο βήμα και σε περίπτωση που δεν αποβεί διαγνωστική να αποστέλλεται δείγμα για ΝΑΑΤ.

Ορισμένες φορές η τριχομονάδα μπορεί να εντοπιστεί σε εξέταση ούρων ή στο τεστ Παπανικολάου. Σε περίπτωση ανίχνευσης στο τεστ Παπανικολάου απαιτείται περαιτέρω έλεγχος με τις παραπάνω εξετάσεις.

Στους άνδρες η διάγνωση γίνεται με συλλογή δείγματος από την ουρήθρα ή με εξέταση ούρων. 

Θεραπεία τριχομοναδικής κολπίτιδας 

Η τριχομονίαση απαιτεί αντιβιοτική αγωγή με μετρονιδαζόλη ή τινιδαζόλη από του στόματος. 

Η μετρονιδαζόλη σε μορφή κολπικής γέλης δε συστήνεται καθώς δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Η λήψη της αγωγής μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της κολπικής χλωρίδας και άρα μυκητιασική κολπίτιδα η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί επίσης.

Η μετρονιδαζόλη μπορεί να χορηγηθεί με ασφάλεια στις έγκυες με τριχομονίαση, σε όλα τα τρίμηνα της κύησης.

Τρόποι πρόληψης

Καθώς πρόκειται για ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, ο κίνδυνος μειώνεται με:

• Χρήση προφυλακτικού
• Μονογαμικές σχέσεις
• Περιορισμό του αριθμού σεξουαλικών συντρόφων
• Σωστές πρακτικές υγιεινής της ευαίσθητης περιοχής

Μπορώ να ξανακολλήσω τριχομονάδα αν έχω μολυνθεί και θεραπευτεί στο παρελθόν;

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν αναπτύσσει ανοσία στην τριχομονάδα και άρα μπορεί να ξαναμολυνθεί κάθε φορά που έρχεται σε επαφή με μολυσμένο άτομο.

Συχνές ερωτήσεις για την τριχομοναδική κολπίτιδα

Υπάρχουν επιπλοκές από την τριχομονίαση;

Η τριχομονίαση, όταν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει :

Σε μη έγκυες γυναίκες

• ουρηθρίτιδα ή κυστίτιδα
• φλεγμονώδη νόσο της πυέλου
• αυξημένη πιθανότητα μόλυνσης από άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα παθογόνα
• υπογονιμότητα

Σε εγκύους

• πρόωρη ρήξη υμένων 
• πρόωρο τοκετό
• χαμηλό βάρος γέννησης νεογνού

Σε άντρες

• προστατίτιδα
• επιδιδυμίτιδα
• υπογονιμότητα

Σε νεογνά (μετάδοση κατά τον τοκετό)

• πυρετό
• συμπτωματολογία από το αναπνευστικό
• ουρολοίμωξη
• κολπικές εκκρίσεις 

Χρειάζεται να πάρει και ο/η σύντροφος αγωγή;

Ναι ο/η σύντροφος συστήνεται να παίρνει αγωγή, ακόμα και αν δεν έχει συμπτώματα ή δεν έχει υποβληθεί σε εξετάσεις, που να επιβεβαιώνουν τη λοίμωξη. 

Χρειάζεται αποχή από τη σεξουαλική επαφή μετά τη διάγνωση της τριχομονίασης;

Τόσο η ασθενής, όσο και ο/η σύντροφός τους θα πρέπει να αποφύγουν τη σεξουαλική επαφή μέχρι την ολοκλήρωση της αγωγής και την εξάλειψη των συμπτωμάτων.

Το ίδιο ισχύει και για την πρωκτική επαφή καθώς το ορθό λειτουργεί ως ρεζερβουάρ των τριχομονάδων και μπορεί να οδηγήσει σε επαναλοίμωξη.

Χρειάζεται επανάληψη των εξετάσεων μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας;

Χρειάζεται πάντα επανέλεγχος μετά την ολοκλήρωση της αγωγής καθώς τα ποσοστά εμμένουσας λοίμωξης ή επαναλοίμωξης από τριχομονάδα είναι αρκετά υψηλά.

Συγκεκριμένα,  επανέλεγχος γίνεται ιδανικά με εξέταση ΝΑΑΤ μεταξύ 3 εβδομάδων και 3 μηνών από την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Όσον αφορά τον/τη σύντροφο δε συστήνεται επανέλεγχος μετά τη θεραπεία εκτός και αν έχει συμπτώματα.

Πως αντιμετωπίζεται η εμμένουσα τριχομονίαση;

Εάν τα συμπτώματα επιμένουν, τις περισσότερες φορές ευθύνεται η ανεπάρκεια της θεραπείας να εξαλείψει το μικρόβιο ή η επαναλοίμωξη από μη θεραπευμένο σύντροφο.

Θα πρέπει πρώτα να επαναληφθεί η εξέταση ΝΑΑΤ για να επαληθευτεί η τριχομονίαση, αλλά και να αποκλειστούν άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα παθογόνα που προκαλούν παρόμοια συμπτωματολογία.

Σε περίπτωση εμμένουσας λοίμωξης χορηγείται μεγαλύτερης διάρκειας αγωγή και αν ούτε αυτή αποδώσει συστήνεται καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα καθώς μπορεί το μικρόβιο να είναι ανθεκτικό στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό και να χρειαστεί αλλαγή της αγωγής.

Μπορεί η θηλάζουσα γυναίκα να λάβει αγωγή για τριχομονίαση;

Η μετρονιδαζόλη είναι το φάρμακο εκλογής κατά το θηλασμό. Μπορεί να χορηγηθεί σε μία μόνο δόση.

Παρόλο που δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι επηρεάζεται το νεογνό από την έκθεσή του στο εν λόγω φάρμακο, από ορισμένους ειδικούς προτείνεται η αποφυγή του θηλασμού για 12-24 ώρες ή ακόμα και η συλλογή του μητρικού γάλακτος με θήλαστρο και η απόρριψή του εντός 12 ωρών από τη λήψη του φαρμάκου.

Συνοψίζοντας…

• Οι λοιμώξεις από τριχομονάδα είναι συχνές σε γυναίκες και άνδρες
• Η μετάδοση είναι σεξουαλική
• Συνήθως υπάρχουν συμπτώματα. Σε λίγες περιπτώσεις υπάρχουν και επιπλοκές
• Η διάγνωση γίνεται με διάφορες εξετάσεις εκ των οποίων η πιο αξιόπιστη ονομάζεται ΝΑΑΤ
• Η θεραπεία γίνεται με μετρονιδαζόλη ή τινιδαζόλη που λαμβάνεται από το στόμα
• Χρειάζεται να λάβει θεραπεία και ο/η σύντροφος
• Ο κίνδυνος μετάδοσης της τριχομοναδικής λοίμωξης περιορίζεται με την χρήση προφυλακτικού, την προσεκτική επιλογή συντρόφου, τις μονογαμικές σχέσεις και την υγιεινή της ευαίσθητης περιοχής.

Συγγραφέας:

Αναστασία Μορτάκη, ειδικευόμενη Μαιευτικής & Γυναικολογίας

 Βιβλιογραφία

1. Guidelines for the management of symptomatic sexually transmitted infections. World Health Organization. July, 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240024168. (Accessed on June 30, 2022).
2. Trichomoniasis- CDC Fact Sheet. Centers for Disease Control and Prevention
3. Diagnosis and Management of Trichomonas vaginalis: Summary of Evidence Reviewed for the 2021 Centers for Disease Control and Prevention Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines
4. Vaginitis in Nonpregnant Patients: ACOG Practice Bulletin, Number 215. Obstet Gynecol 2020; 135:e1. Reaffirmed 2022.
5. Sherrard J, Pitt R, Hobbs KR, et al. British Association for Sexual Health and HIV (BASHH) United Kingdom national guideline on the management of Trichomonas vaginalis 2021. Int J STD AIDS 2022; 33:740.
6. harvardvanguard.org
7. ashasexualhealth.org
8. Broache M, Cammarata CL, Stonebraker E, et al. Performance of a Vaginal Panel Assay Compared With the Clinical Diagnosis of Vaginitis. Obstet Gynecol 2021; 138:853.
9. Tuddenham S, Hamill MM, Ghanem KG. Diagnosis and Treatment of Sexually Transmitted Infections: A Review. JAMA 2022; 327:161.
10. Workowski KA, Bachmann LH, Chan PA, et al. Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines, 2021. MMWR Recomm Rep 2021; 70:1.
11. FLAGYL- metronidazole capsule. US Food and Drug Administration (FDA) approved product information. Revised December, 2021. US National Library of Medicine. www.dailymed.nlm.nih.gov (Accessed on June 30, 2022).
12. Expedited Partner Therapy. Centers for Disease Control and Prevention. April 2021. https://www.cdc.gov/std/ept/default.htm (Accessed on July 20, 2022).
13. Craig-Kuhn MC, Granade C, Muzny CA, et al. Optimal Timing for Trichomonas vaginalis Test of Cure Using Nucleic Acid Amplification Testing. Sex Transm Dis 2019; 46:312.
14. Drugs and Lactation Database (LactMed). Bethesda (MD): National Library of Medicine (US); (Accessed on October 13, 2022).