Κολποσκόπηση – Κολποσκόπιο | Ενδείξεις | Πώς γίνεται | Κολποσκόπηση – Βιοψίες | Κολποσκόπηση στην εγκυμοσύνη | HPV μόλυνση και κολποσκόπηση | Συχνές ερωτήσεις
Τι είναι η κολποσκόπηση;
Κολποσκόπηση είναι η επισκόπηση του δέρματος και των βλεννογόνων του κατώτερου γεννητικού συστήματος (τράχηλος μήτρας, κόλπος και αιδοίο) μέσω του κολποσκοπίου.
Με τη βοήθεια του κολποσκοπίου εξετάζεται επίσης, και η περιοχή γύρω από τον πρωκτό και ο πρωκτικός σωλήνας. Η συγκεκριμένη εξέταση ονομάζεται «πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας» (high resolution anoscopy) σε αντιδιαστολή με την απλή πρωκτοσκόπηση.
Τι είναι το κολποσκόπιο;
Το κολποσκόπιο μοιάζει με το μικροσκόπιο. Οι φακοί του δίνουν τη δυνατότητα πολλαπλών μεγεθύνσεων της εικόνας.
Αυτός, που εξετάζει μέσω του κολποσκοπίου, μπορεί να κάνει διαδοχικές μεγεθύνσεις στην περιοχή, που τον ενδιαφέρει (Χ8, Χ12, Χ20 ακόμη και επί Χ30).
Το κολποσκόπιο έχει επίσης, ενσωματωμένο δυνατό φωτισμό, που ρυθμίζεται από τον χρήστη, όπως έχει και ειδικά φίλτρα (με πράσινο και μπλε χρώμα), τα οποία βοηθούν τον εξεταστή να εντοπίσει λεπτομέρειες.
Χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνου στο κατώτερο γεννητικό σύστημα και στην περιοχή του πρωκτού. Χρησιμοποιείται ακόμη στο χειρουργείο για να αφαιρεθεί με ακρίβεια η περιοχή που έχει προκαρκινικές αλλοιώσεις, όπως και για την εξάχνωση με laser κονδυλωμάτων σε τράχηλο μήτρας, κόλπο, αιδοίο και πρωκτό.
Σε τι χρησιμεύει η κολποσκόπηση;
Η κολποσκόπηση χρησιμεύει για τον εντοπισμό των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του καρκίνου.
Ο εξειδικευμένος γυναικολόγος που κάνει την κολποσκόπηση θα αποφασίσει εάν θα πάρει βιοψίες και από ποια σημεία ανάλογα με:
- την κολποσκοπική εικόνα και λαμβάνοντας υπόψη
- τα αποτελέσματα της ιστολογικής εξέτασης των βιοψιών
- και τα αποτελέσματα των υπόλοιπων εξετάσεων που προηγήθηκαν (HPV τεστ, τεστ Παπανικολάου κλπ)
Επίσης, ο γυναικολόγος θα κρίνει εάν χρειάζεται θεραπεία ή όχι και πάλι με τη βοήθεια του κολποσκοπίου θα σχεδιάσει την επέμβαση που θα κάνει, με στόχο να μην διαφύγουν προκαρκινικές αλλοιώσεις ή διηθητικός καρκίνος και να αφαιρεθεί επακριβώς η περιοχή που χρειάζεται.
Πότε συνιστάται σε μια γυναίκα να κάνει κολποσκόπηση;
Η κολποσκόπηση συνιστάται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Εάν αποβεί θετικό το HPV τεστ (που σημαίνει ότι υπάρχει λοίμωξη από ογκογόνους HPV), ιδιαίτερα εάν είναι θετικό για HPV 16 ή 18.
- Εάν βρεθούν ύποπτα κύτταρα στο τεστ Παπανικολάου.
- Όταν ο γιατρός βλέπει κάτι ύποπτο στην απλή γυναικολογική εξέταση.
- Πριν από επεμβάσεις στο κατώτερο γεννητικό σύστημα, για να εκτιμηθεί η έκταση των αλλοιώσεων και να προσδιοριστούν με ακρίβεια τα όρια της περιοχής που πρέπει να αφαιρεθεί.
Κολποσκόπηση: Πώς γίνεται η εξέταση;
- Η γυναίκα ξαπλώνει στη θέση της γυναικολογικής εξέτασης. Το κολποσκόπιο βρίσκεται σε μικρή απόσταση (10 -15 cm) από το σώμα της.
- Ο γιατρός εκμεταλλεύεται τον δυνατό φωτισμό και τις μεγεθύνσεις, που του παρέχει το κολποσκόπιο και εξετάζει λεπτομερώς το δέρμα και τους βλεννογόνους της ασθενούς στο κατώτερο γεννητικό σύστημα (τράχηλος μήτρας, κόλπος, αιδοίο).
- Στην εξέταση χρησιμοποιείται ένα διάλυμα αραιωμένου οξικού οξέος (μοιάζει με λευκό ξύδι). Βρέχοντας με αυτό το διάλυμα το δέρμα και τους βλεννογόνους, αποκαλύπτονται αλλοιώσεις, που δεν φαινόντουσαν πριν.
- Εάν ο γιατρός το κρίνει σκόπιμο, χρησιμοποιεί και ένα ιωδιούχο διάλυμα (lugol).
Πρέπει να κάνετε κάποια προετοιμασία πριν από την κολποσκόπηση;
- Πρέπει να κανονίσετε το ραντεβού σας κάποια μέρα, που να μην έχετε περίοδο.
- Εάν υπάρχει φλεγμονή στο κατώτερο γεννητικό σύστημα (τράχηλος, κόλπος αιδοίο), θα ήταν καλό να γίνει θεραπεία πριν την κολποσκόπηση. Επομένως, εάν έχετε συμπτώματα και υποψιάζεστε κάτι τέτοιο, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
- Θυμηθείτε να έχετε μαζί σας τις εξετάσεις από προηγούμενους ελέγχους (τεστ Παπανικολάου, HPV τεστ, κλπ.).
Γίνονται πάντοτε βιοψίες στην κολποσκόπηση;
Όχι, δεν γίνονται βιοψίες σε κάθε κολποσκόπηση.
Σε μερικές περιπτώσεις ο εξειδικευμένος γυναικολόγος κρίνει ότι δεν χρειάζονται.
Στις αρκετές όμως περιπτώσεις λαμβάνονται βιοψίες.
Κάθε περίπτωση εξατομικεύεται, πχ:
- μπορεί στην κολποσκόπηση να μην ανευρίσκονται αλλοιώσεις, παρόλο που οι προηγούμενες εξετάσεις έδειξαν σοβαρά ευρήματα (π.χ. σοβαρή ατυπία κυττάρων στο τεστ Παπανικολάου που προηγήθηκε ή ατυπία αδενικών κυττάρων). Ο γυναικολόγος εκτιμά τον κίνδυνο να υποκρύπτεται καρκίνος ή σοβαρή προκαρκινική αλλοίωση και μπορεί να συστήσει αφαίρεση μιας περιοχής από τον τράχηλο της μήτρας.
- μπορεί οι αλλοιώσεις που βρίσκει ο γιατρός κατά τη διενέργεια της κολποσκόπησης να είναι πολύ σοβαρές και να καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση. Στην περίπτωση αυτή ο εξειδικευμένος γυναικολόγος γνωρίζει ότι δεν μπορεί να βασιστεί σε μεμονωμένες βιοψίες και ότι πρέπει να προχωρήσει σε χειρουργική αφαίρεση μιας μεγαλύτερης περιοχής, για να αποκλείσει την ύπαρξη διηθητικού καρκίνου.
- Μπορεί σε σπάνιες περιπτώσεις, να υπάρχει αδενοκαρκίνωμα ή διηθητικός καρκίνος και να μην είναι εμφανής στην κολποσκόπηση (π.χ. να βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του βλεννογόνου ή να βρίσκεται μέσα στον ενδοτραχηλικό σωλήνα).
Πονάνε η κολποσκόπηση και η λήψη βιοψιών;
Η κολποσκόπηση δεν πονάει.
Οι βιοψίες στον τράχηλο της μήτρας, εάν γίνουν με σωστή τεχνική δεν πονάνε. Οι ενοχλήσεις, που αισθάνονται οι ασθενείς, είναι ελαφρές και δεν χρειάζεται παυσίπονο. Εάν γίνει λήψη μεγαλύτερων τμημάτων ιστού χορηγείται τοπική αναισθησία.
Δεν πονάνε επίσης οι βιοψίες που λαμβάνονται από το ανώτερο τριτημόριο του κόλπου.
Για να ληφθούν βιοψίες από το μέσο και το κατώτερο τριτημόριο του κόλπου, όπως επίσης και από το αιδοίο γίνεται πριν τοπική αναισθησία, οπότε ούτε σε αυτή την περίπτωση πονάει η ασθενής.
Υπάρχουν κίνδυνοι από την κολποσκόπηση; Επιτρέπεται η κολποσκόπηση στην εγκυμοσύνη;
Όχι, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος.
Η κολποσκόπηση γίνεται στην εγκυμοσύνη, εφόσον υπάρχει ένδειξη, π.χ. ένα ύποπτο τεστ Παπανικολάου ή ένα θετικό HPV τεστ.
Μπορεί να χρειαστεί να γίνουν βιοψίες, εάν κριθεί αναγκαίο.
Στις περιπτώσεις εκείνες που λαμβάνονται βιοψίες, συνιστάται αποχή από σεξουαλική δραστηριότητα επί μια εβδομάδα μετά τη λήψη των βιοψιών.
Μόλυνση από HPV και κολποσκόπηση
Η κολποσκόπηση διενεργείται συχνά για τη διαγνωστική διερεύνηση μιας λοίμωξης από HPV.
Όπως αναφέρθηκε πριν, εάν ένα HPV τεστ αποβεί θετικό για ογκογόνους HPV ή βρεθούν άτυπα κύτταρα σε τεστ Παπανικολάου, το επόμενο διαγνωστικό βήμα είναι η κολποσκόπηση.
Η κολποσκόπηση είναι απαραίτητη επίσης για το σχεδιασμό της θεραπείας των προκαρκινικών αλλοιώσεων.
Κολποσκόπηση: Συχνές ερωτήσεις
Πόσο αξιόπιστη είναι η κολποσκόπηση;
Η κολποσκόπηση είναι υποκειμενική εξέταση και η ακρίβεια της διάγνωσης εξαρτάται από πολλές παραμέτρους.
Εξυπακούεται ότι πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο γυναικολόγο.
Ο εξειδικευμένος γυναικολόγος συνεκτιμά και τα ευρήματα των υπολοίπων εξετάσεων, όπως και στοιχεία από το ιστορικό της ασθενούς.
Στις περιπτώσεις εκείνες, όπου υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγει καρκίνος (όπως π.χ, όταν το τεστ Παπανικολάου δείχνει υποψία καρκίνου ή αδενοκαρκινώματος επιβάλλεται ο γυναικολόγος να μην βασιστεί στην κολποσκοπική εικόνα και σε μεμονωμένες βιοψίες, αλλά να προχωρήσει στην αφαίρεση τμήματος του τραχήλου της μήτρας (κωνοειδής εκτομή).
Το ίδιο ισχύει, εάν φαίνονται κατά την κολποσκόπηση εκτεταμένες προκαρκινικές αλλοιώσεις (που καταλαμβάνουν έκταση μεγαλύτερη από το ήμισυ της επιφάνειας του τραχήλου) ή εάν οι αλλοιώσεις αυτές εκτείνονται στον ενδοτραχηλικό σωλήνα και δεν μπορεί να εκτιμηθεί το βάθος.
Τι αξιοπιστία έχει η βιοψία που λαμβάνεται κατά την κολποσκόπηση;
Η ερώτηση αυτή θα μπορούσε να τεθεί και αλλιώς. Μπορεί η βιοψία να μη δείξει το πρόβλημα;
Η κολποσκοπική βιοψία είναι αξιόπιστη με την προϋπόθεση ότι έχει ληφθεί από το σωστό σημείο.
Υπάρχει ο ανθρώπινος υποκειμενικός παράγοντας, που έχει να κάνει με την εμπειρία του γιατρού.
Υπάρχουν όμως και τα όρια της κολποσκόπησης, επειδή κατά τη διαδικασία αυτή επισκοπείται μόνον η επιφάνεια του επιθηλίου.
Ο εξειδικευμένος γιατρός γνωρίζει τα όριά του και τα όρια της εξέτασης και θα σας συμβουλεύσει κατάλληλα.
Χρησιμοποιείται το κολποσκόπιο στο χειρουργείο;
Το κολποσκόπιο χρησιμοποιείται στο χειρουργείο κατά τη διάρκεια ειδικών επεμβάσεων.
Για παράδειγμα, στην επέμβαση LEEP ο χειρουργός επισκοπεί το χειρουργικό πεδίο μέσω του κολποσκοπίου.
Του παρέχεται έτσι αφενός η δυνατότητα μεγέθυνσης του πεδίου, στο οποίο χειρουργεί και αφετέρου καλύτερος φωτισμός, για να αφαιρέσει με ακρίβεια την περιοχή με τις αλλοιώσεις.
Υπάρχει επίσης, η δυνατότητα να συνδεθεί το κολποσκόπιο με το μηχάνημα που παράγει ακτίνες laser διοξειδίου του άνθρακα.
Με τη βοήθεια ειδικού χειριστηρίου ο γιατρός κατευθύνει τη δέσμη laser πάνω στην αλλοίωση με ακρίβεια χιλιοστού του μέτρου.
Με τον τρόπο αυτό θεραπεύονται οι προκαρκινικές αλλοιώσεις στον κόλπο, στο αιδοίο και στον πρωκτό.
Χρειάζεται αντιβίωση πριν ή μετά από την κολποσκόπηση;
Εάν υπάρχει φλεγμονή σε τράχηλο μήτρας, κόλπο ή αιδοίο γίνεται θεραπεία πρώτα και μετά διενεργείται η κολποσκόπηση.
Μετά από τη λήψη κολποσκοπικών βιοψιών δεν συνιστάται γενκά η χορήγηση αντιβίωσης, εκτός εάν ο γυναικολόγος κρίνει ότι μπορεί να υποβόσκει κάποια φλεγμονή.
Συνοψίζοντας…
Η κολποσκόπηση είναι μια πολύ σημαντική εξέταση που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνων στο κατώτερο γεννητικό σύστημα και στην περιοχή του πρωκτού.
Με τη βοήθεια του κολποσκοπίου γίνεται η επισκόπηση των βλεννογόνων και του δέρματος και αποφασίζεται εάν θα ληφθούν βιοψίες, από ποια σημεία πρέπει να ληφθούν και ακολούθως εάν θα γίνει θεραπεία. Εάν κριθεί σκόπιμο να αφαιρεθεί μια περιοχή, η σχεδιασμός της εκτομής γίνεται πάλι με τη βοήθεια του κολποσκοπίου.
Ο κύριος σκοπός της κολποσκόπησης είναι να μη διαφύγει καρκίνος!
Μην ανησυχείτε, καθώς δεν πρόκειται για επικίνδυνη εξέταση! Η κολποσκόπηση και οι βιοψίες δεν πονάνε, εάν γίνουν από εξειδικευμένο γιατρό.
Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από τα βιβλία του Αλέξανδρου Μορτάκη:
Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 57 ΑΚ, του Ν 2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας, απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του συγγραφέα.
