Πόσο συχνές είναι οι μολύνσεις από τους γεννητικούς τύπους των HPV στους άνδρες;

Με βάση τα σημερινά επιδημιολογικά δεδομένα και τις σύγχρονες συνήθειες στον δυτικό κόσμο (συχνές αλλαγές σεξουαλικών συντρόφων σε νεαρές ηλικίες) υπολογίζεται ότι σχεδόν όλοι οι σεξουαλικά ενεργοί άνδρες μολύνονται από κάποιους γεννητικούς HPV κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις δημιουργούνται παροδικές τοπικές λοιμώξεις, οι οποίες περνούν απαρατήρητες και υποχωρούν από μόνες τους μέσα σε λίγους μήνες. Σε μερικές όμως περιπτώσεις δημιουργούνται εμφανή κονδυλώματα, ενώ σε πολύ λίγες περιπτώσεις εμφανίζονται προκαρκινικές αλλοιώσεις πολύ αργότερα.

Πώς μεταδίδονται οι γεννητικοί HPV στους άνδρες;

Οι γεννητικοί HPV μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Ένας άνδρας μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να μολυνθεί με τη χρήση προφυλακτικού καθ’ όλη τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Τι προκαλούν οι γεννητικοί HPV στους άνδρες;

Μετά τη μόλυνση οι γεννητικοί HPV μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις στα επιθήλια, εφόσον τους το επιτρέψει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι περισσότερες λοιμώξεις που δημιουργούνται παραμένουν αόρατες και δεν προκαλούν συμπτώματα. Για τον λόγο αυτό λέγονται υποκλινικές. Σε μερικές περιπτώσεις εμφανίζονται εμφανείς αλλοιώσεις, τα κονδυλώματα.

Σε μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τη μόλυνση και την αρχική λοίμωξη από ογκογόνους HPV υπάρχει μικρή πιθανότητα να εμφανιστούν προκαρκινικές αλλοιώσεις.

Οι μολύνσεις είναι συχνές αλλά οι καρκίνοι σπάνιοι. Υπάρχει συσχέτιση με τον τύπο του ιού. Προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνοι προκαλούνται μόνο από τους ογκογόνους HPV. Εξαίρεση αποτελεί μόνο το ακροχορδονώδες καρκίνωμα, που είναι πολύ σπάνιο, έχει καλή πρόγνωση και προκαλείται από HPV χαμηλού κινδύνου.

Στη συνέχεια περιγράφονται, κατά σειρά συχνότητας, οι αλλοιώσεις που προκαλούνται από τους γεννητικούς HPV στους άνδρες, οι οποίες είναι οι ακόλουθες:

υποκλινικές λοιμώξεις,
οξυτενή κονδυλώματα,
προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνοι.

Υποκλινικές (αόρατες) λοιμώξεις

Οι περισσότερες αλλοιώσεις που προκαλούνται είναι υποκλινικές (λέγονται έτσι επειδή είναι αόρατες και δε φαίνονται στην απλή κλινική εξέταση ούτε προκαλούν συμπτώματα). Όσο διαρκεί μια υποκλινική λοίμωξη, ο άνδρας μεταδίδει τη μόλυνση στη σύντροφό του χωρίς να το γνωρίζει.

Υποκλινικές αλλοιώσεις προκαλούνται από όλους τους τύπους των γεννητικών HPV.

Οι υποκλινικές αλλοιώσεις έχουν καλή πρόγνωση. Υποχωρούν από μόνες τους μέσα σε λίγους μήνες. Δε συνιστάται θεραπεία για τις υποκλινικές αλλοιώσεις. Είναι πιθανό όμως να υποτροπιάσουν.

Κονδυλώματα

Τα κονδυλώματα, γνωστά στα συγγράμματα ιατρικής ως οξυτενή κονδυλώματα, είναι καλοήθεις φλεγμονώδεις αλλοιώσεις και προκαλούνται από τους HPV 6 και 11 σε ποσοστό 90%. Για το υπόλοιπο 10% ευθύνονται άλλοι γεννητικοί HPV.

Ένα ποσοστό 1%-3% του ανδρικού πληθυσμού θα εμφανίσει οξυτενή κονδυλώματα μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Είναι προφανές ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης οξυτενών κονδυλωμάτων οι άνδρες:

που έρχονται σε επαφή με άτομο που φέρει οξυτενή κονδυλώματα,
που έρχονται σε επαφή με άτομο με ιστορικό οξυτενών κονδυλωμάτων,
που έχουν ιστορικό με μεγάλο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων.

Η πιθανότητα μετάδοσης του ιού και εμφάνισης οξυτενών κονδυλωμάτων είναι πολύ μεγάλη στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχουν κατά τον χρόνο της συνεύρεσης οξυτενή κονδυλώματα στη σύντροφο (κίνδυνος μετάδοσης 60%-70%).

Όσον αφορά την εντόπιση των κονδυλωμάτων στους άνδρες, συνήθως τα κονδυλώματα εμφανίζονται στο πέος. Λιγότερο συχνά εντοπίζονται στο εφήβαιο, στο όσχεο, στις μηροβουβωνικές πτυχές και στην περιπρωκτική περιοχή (πιο συχνή εντόπιση στους παθητικούς ομοφυλόφιλους). Έχουν εντοπιστεί περιπρωκτικά κονδυλώματα και σε άνδρες με κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα που δεν είχαν πρωκτικές επαφές, προφανώς λόγω αυτομόλυνσης.

Τα κονδυλώματα δεν προκαλούν σοβαρά συμπτώματα. Αρκετοί από τους ασθενείς αναφέρουν κνησμό.

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ:
Τα κονδυλώματα είναι κατά κανόνα καλοήθη. Συνιστάται όμως να θεραπεύονται επειδή είναι πολύ μολυσματικά και σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούν λειτουργικά, αισθητικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνοι

Σε πολύ λίγες περιπτώσεις και αφού περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πρωτομόλυνση από ογκογόνους HPV, μπορεί να εμφανιστούν προκαρκινικές αλλοιώσεις. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις, εάν δε θεραπευτούν, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνους.

Στους άνδρες προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνοι από HPV έχουν περιγραφεί στο πέος και στην περιοχή του πρωκτού. Αποδίδεται επίσης στους γεννητικούς HPV ένα μικρό μέρος από τους καρκίνους του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα.

Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις στο πέος ονομάζονται διεθνώς Pe-IN (από τα αρχικά των λέξεων Penile Intraepithelial Neoplasia). Ο αντίστοιχος όρος που χρησιμοποιείται για τις προκαρκινικές αλλοιώσεις στον πρωκτό είναι A-IN (Anal Intraepithelial Neoplasia). Υπάρχουν οι διαβαθμίσεις -ΙΝ 1,2,3 σε αντιστοιχία με τις αλλοιώσεις CIΝ, VIN και VaIN Πιστεύεται ότι οι αλλοιώσεις -IN 2,3
(που ονομάζονται και HSIL) πρέπει να θεραπεύονται επειδή υπάρχει σημαντική πιθανότητα να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Καρκίνος του πέους: Ο καρκίνος του πέους γενικά είναι εξαιρετικά σπάνιος. Όμως ένα μεγάλο ποσοστό (40%-50%) από τους καρκίνους του πέους συνδέεται αιτιολογικά με μόλυνση από ογκογόνους HPV. Στις ΗΠΑ ανακοινώνονται κάθε χρόνο περίπου 600 καρκίνοι του πέους (0,2% των καρκίνων στους άνδρες). Λόγω της σπανιότητας της νόσου δε συνιστάται προληπτικός έλεγχος ρουτίνας. Όμως, στις περιπτώσεις που εντοπίζονται προκαρκινικές αλλοιώσεις στο πέος είναι αυτονόητο ότι πρέπει να θεραπεύονται.

Όσον αφορά τον καρκίνο του πρωκτού στους άνδρες: Στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώνονται κάθε χρόνο περίπου 2.000 περιπτώσεις με καρκίνο του πρωκτού. Ποσοστό 95%-98% των καρκίνων του πρωκτού αποδίδεται στους HPV.

Είναι γνωστό ότι σε παθητικούς ομοφυλόφιλους οι HPV υψηλού κινδύνου προκαλούν συχνότερα προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο στον πρωκτικό σωλήνα. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο για καρκινογένεση ευρίσκονται οι ασθενείς με AIDS λόγω της ανοσοκαταστολής. Γίνονται προσπάθειες να καθιερωθεί προληπτικός έλεγχος ρουτίνας στους παθητικούς ομοφυλόφιλους, με εξετάσεις ανάλογες με αυτές που γίνονται για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες (τεστ Παπανικολάου και HPV τεστ).

Όσον αφορά τους καρκίνους του στοματοφάρυγγα: Οι HPV υψηλού κινδύνου ενοχοποιούνται για καρκινογένεση στις περιοχές στόματος, φάρυγγα και λάρυγγα (περιγράφονται ως καρκίνοι κεφαλής-τραχήλου). Ανακαλύφθηκε ότι στο 25%-35% των καρκίνων στις περιοχές αυτές συνολικά ανευρίσκεται DNA των ογκογόνων HPV (συνήθως εντοπίζεται ο HPV 16). Οι καρκίνοι κεφαλής-τραχήλου γενικά δεν είναι ιδιαίτερα συχνοί και οι περισσότεροι από αυτούς εμφανίζονται σε άνδρες μετά την ηλικία των 50 ετών. Αιτιολογικοί παράγοντες θεωρούνταν πάντοτε το κάπνισμα
και η κατάχρηση αλκοόλ. Εάν όμως δεχθούμε ότι έστω και ένα μέρος από τους καρκίνους αυτούς οφείλεται στους ογκογόνους HPV, αυτό αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή θα μπορούσαν να προληφθούν με εμβολιασμό για τους HPV στα αγόρια.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον κίνδυνο να έχει ένας άνδρας λοίμωξη από HPV;

Ο κίνδυνος αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων και το σεξουαλικό ιστορικό του κάθε συντρόφου.

Ο κίνδυνος μειώνεται με τη χρήση προφυλακτικού.

Ο προληπτικός εμβολιασμός, πριν από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών παρέχει υψηλά ποσοστά προστασίας. Καλύπτει σχεδόν κατά 100% για νοσήματα που προκαλούνται από τους HPV του εμβολίου.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι άνδρες που έχουν υποβληθεί σε περιτομή έχουν μικρότερη πιθανότητα να φιλοξενούν χρόνιες φλεγμονές από HPV. Αυτό δε σημαίνει ότι η περιτομή προστατεύει πλήρως από τον κίνδυνο μόλυνσης. Πώς εξηγείται κάτι τέτοιο; Εάν έχει προηγηθεί περιτομή, η κεφαλή του πέους δεν καλύπτεται από το δέρμα της πόσθης, η περιοχή είναι ξηρή και το επιθήλιο καλύπτεται από κερατίνη. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν είναι εύκολο για τους HPV να δημιουργήσουν χρόνιες φλεγμονές, επειδή οι HPV προτιμούν περιοχές μευγρασία και περιοχές με μεταπλαστικά επιθήλια.