Είναι συχνό πρόβλημα;

Περίπου 10-15% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών αντιμετωπίζουν επίμονο πόνο, ποσοστό που φτάνει το 30% μετά την εμμηνόπαυση. Όταν η γυναίκα πονάει κατά τη σεξουαλική επαφή, η πιθανότητα να αισθανθεί σεξουαλική ευχαρίστηση είναι μικρή.

Πώς είναι ο πόνος;

Ο πόνος μπορεί να είναι βύθιος, συχνά περιγράφεται ως καυσαλγία που δεν αφορά ένα μόνο συγκεκριμένο σημείο.

Συχνά προκαλείται με την είσοδο του ανδρικού μορίου στον κόλπο, κατά την ώθηση προς το βάθος του κόλπου. Μερικές φορές ο πόνος συνεχίζεται και μετά το τέλος της επαφής.

Ο πόνος με την σεξουαλική επαφή μπορεί να είναι πρωτοπαθής (δια βίου – από την αρχή της πρώτης επαφής) ή να είναι επίκτητος (δευτεροπαθής).

Τι είναι κολεόσπασμος και τι είναι δυσπαρευνία;

Κολεόσπασμος (σπασμός του κολεού – κόλπου) είναι η μόνιμη ή επαναλαμβανόμενη δυσκολία για είσοδο στον κόλπο δαχτύλου, πέους ή αντικειμένου, παρά την επιθυμία της γυναίκας γι αυτό. Ο κολεόσπασμος είναι μια δυσλειτουργία κατά την οποία ο κόλπος κάνει μια ακούσια σύσπαση και κλείνει τη στιγμή της διείσδυσης.

Δυσπαρευνία είναι μόνιμος ή περιοδικός πόνος κατά την προσπάθεια εισόδου του πέους στον κόλπο.

Ποια είναι τα πιθανά αίτια του πόνου;

Τα αίτια μπορεί να είναι ψυχολογικά ή σωματικά.

Ψυχολογικοί λόγοι όπως η κατάθλιψη, το άγχος ή προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού οδηγούν σε μειωμένη ερωτική επιθυμία. Συχνά υπάρχει σφίξιμο των μυών που βρίσκονται γύρω από την είσοδο του κόλπου.

Τα σωματικά αίτια χωρίζονται σε επιφανειακά και βαθιά.

Τα επιφανειακά αίτια είναι αυτά που προκαλούν πόνο στην είσοδο του μορίου.

Το πιο συχνό είναι η ανεπαρκής ύγρανση του κόλπου λόγω έλλειψης οιστρογόνων όπως στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, μετά τη γέννα ή σε γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά.
Λοιμώξεις του κατώτερου γεννητικού συστήματος όπως αιδοιίτιδα, κολπίτιδα.
Ουρολοιμώξεις, όπως ουρηθρίτιδα ή κυστίτιδα.
Δερματικές παθήσεις όπως οι λειχήνες.
Κολεόσπασμος.
Κάποια εκ γενετής ανατομική ανωμαλία του γεννητικού συστήματος, όπως αδιάτρητος υμένας ή διάφραγμα στον κόλπο.

Πιο βαθιά αίτια πόνου μπορεί να σχετίζονται με:

Φλεγμονώδη νόσο της πυέλου ή του εντέρου
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Οπίσθια κλίση της μήτρας
Ενδομητρίωση
Ινομυώματα
Κύστεις ωοθηκών
Πρόπτωση μήτρας
Προηγούμενο χειρουργείο στην πύελο όπως υστερεκτομή
Προηγούμενη ακτινοθεραπεία

Πότε χρειάζεται να επισκεφθώ το γιατρό μου;

Όταν ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή είναι συχνός ή έντονος είναι καλό να επισκεφτείτε το γιατρό σας ώστε να αποκλείσει γυναικολογικές παθήσεις όπως οι παραπάνω.

Σε τι εξετάσεις μπορεί να υποβληθώ;

Ο γυναικολόγος σας θα εκτιμήσει τα πιθανά αίτια της δυσπαρευνίας μέσα από:

Τη συζήτηση του ιστορικού και των συμπτωμάτων σας
Την κλινική εξέταση

Περαιτέρω διερεύνηση μπορεί να γίνει με:

Ενδοκολπικό υπέρηχο
Εξέταση των κολπικών υγρών για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως γονόρροια ή χλαμύδια κ.α.
Γενική εξέταση ούρων για πιθανή ουρολοίμωξη
Λαπαροσκόπηση αν υπάρχει υποψία ενδομητρίωσης ή συμφύσεων

Ποιες είναι οι πιθανές θεραπείες;

Ανάλογα με το αίτιο που κρύβεται πίσω από τη δυσπαρευνία, λαμβάνονται και τα κατάλληλα μέτρα.

Σε περίπτωση λοίμωξης δίνεται φαρμακευτική αγωγή από τον γιατρό σας.
Παθολογίες όπως κύστεις, ινομυώματα, ενδομητρίωση κ.α. μπορεί να χρειαστούν χειρουργική παρέμβαση.
Σε περίπτωση εμμηνόπαυσης, υπάρχουν φαρμακευτικές λύσεις με τοπικά οιστρογόνα που βοηθούν στην αντιμετώπιση της κολπικής ατροφίας δρώντας τοπικά.

Τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω τα συμπτώματα;

Προβλήματα ύγρανσης του κόλπου μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χρήση λιπαντικού.
Ηούρηση ή ένα ζεστό μπάνιο πριν την επαφή βοηθούν στη χαλάρωση και την αποφυγή του έντονου πόνου.
Διαφορετικές στάσεις μπορούν να κάνουν την επαφή λιγότερο επώδυνη.
Στην περίπτωση του κολεόσπασμου, βοηθούν σημαντικά οι ασκήσεις Kiegel. Σφίγγετε τους ηβοκοκκυγικούς μύες, όπως όταν προσπαθείτε να διακόψετε την ούρηση. Μπορείτε να τις κάνετε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της μέρας και έτσι να ‘εκπαιδεύσετε’ τους μύες της περιοχής.
Σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται συνεργασία του γυναικολόγου με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (όπως δερματολόγο, σεξολόγο, ψυχίατρο) για να αντιμετωπιστούν πιο σύνθετα προβλήματα που έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση της δυσπαρευνίας.

Η σύγχρονη ιατρική διαθέτει τρόπους για να βοηθήσει, αρκεί να τολμήσει η γυναίκα να πει το πρόβλημά της στο γυναικολόγο της. Πολλά ζευγάρια δυσκολεύονται να μιλήσουν για το συγκεκριμένο ζήτημα και είναι αυτονόητο ότι αυτό αποτελεί το σημαντικότερο εμπόδιο για την ευτυχία τους.

Πηγές:

acog.org ,mayoclinic.org , nhs.uk , aafp.org

Επιμέλεια κειμένου:

Αναστασία Μορτάκη, Ειδικευόμενη Μαιευτικής Γυναικολογίας